Ergenlikte Özerklik Arayışı
Bireyler, ergenlik döneminde yoğun bir özerklik çabası içerisine girerler. Ergenlik döneminde ergen bireyin ebeveynleri, ergenin özerklik ve denetim ile bağımsızlık ve bağlanma ihtiyaçları arasında denge kurmaya çalışır.
Ergen bireyin, özerklik ve sorumluluk alma yönündeki tipik çabaları birçok anne babayı hem şaşırmakta hem de sinirlendirmektedir. Anne babaların birçoğu ergenlik döneminin getirdiği değişimlere çocuklarının uyum sağlamakta zorluk yaşayacağını düşünmektedir. Ergenler, özerklik kazanma ve kendi davranışları üzerinde kontrol sağlama yeteneklerini, ebeveynlerin denetim sağlama isteklerine yetişkinlerin verdiği tepkiler aracılığıyla kazanmaktadırlar.
Ergenlik döneminin başlangıcında ergen bireyler, yaşamın bütün yönlerine dair yeterli bilgiye sahip değildir. Ergen, özerklik kazanma uğraşı içerisinde iken; eğer ebeveynler bu konuda deneyimli ve bilgi sahibi ise; ergenin uygun, normal kararlar verebildiği konularda ergeni denetlemeyi bırakacaktır bununla birlikte ergenin bilgi ve deneyiminin kısıtlı, eksik olduğunu düşündüğü konularda ise; ergene rehberlik edebilmelidir. Böylece zaman içerisinde zaten olgun, mantıklı kararlar vermeye başlayacak olan ergenin bu dönemi travmasız, özerklik duygusunu tatmin etmiş olarak geçirmesi sağlanmış olacaktır.
Ergenlik döneminde özerklik kazanmada cinsiyetler arası bir farklılığın olduğu konuyla ilgili yapılan araştırmalarda ortaya çıkmıştır. Erkeklere kızlara oranla daha fazla özerklik tanınmaktadır. Bu durum cinsiyetler arasındaki özerklik farklılığının yaşamın tüm alanlarında da kendini göstermesine neden olmaktadır.
Ebeveynlerin özellikle ergenlik döneminde ergen çocuklarına karşı sergiledikleri ve benimsedikleri tavır ve tutumlar fazla önem taşımaktadır. Bu dönemde genellikle ebeveynler, baskıcı, otoriter tutum sergileyerek ergen çocuklarını kontrol altına alabileceklerini düşünmektedirler. Oysaki baskıcı/ otoriter ebeveyn tutumu ergenin sınırları, kuralları aşma isteğini alevlendirebilmektedir. Anne babaların ergenlik döneminde ergen çocuklarıyla baş edemediği noktalar mutlaka olabilmektedir ve bu aslında normaldir. Ebeveynlerin başa çıkamadığı noktalarda uzman desteği alması, çocuk/ergen psikiyatristi uzmanlarından yardım alması bu zorlu sürecin nispeten daha yumuşak geçmesini sağlayacaktır.
Ergenlikte Serbestlik ve Denetimin Dengelenmesi
Ebeveynlerin ergen gelişimi üzerinde önemli derecede etkiye sahip oldukları bilinen bir gerçektir. Ergenlik döneminde ergen bireyler bir yandan özerklik isteği ve arayışı içinde olurken aynı zamanda aileleri ile bağlarını kopmak istememektedirler. Uluslararası düzeyde yapılan araştırmaların sonuçlarına göre; haftada beş gün ya da daha fazla gün ailesiyle akşam yemeği yemeyen ergenlerin; sigara içe, alkol kullanma, uyuşturucu madde kullanma, cinsel faaliyetlere başlama ve şiddet eğilimi gösterme oranlarının ciddi anlamda yüksek olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Dolayısıyla ergenlik döneminde ebeveyn ile ergen arasındaki ilişkinin nasıl şekillendiği konusu daha da önem kazanmaktadır.
