Çocuk ve Ergenlerde Sınav Kaygısının Nedir? Nedenleri Nelerdir?
Ailenin çocuklarından beklentileri her zaman fazladır. Hatta çoğu zaman anne baba çocuklarından beklentilerini onları başkalarıyla kıyaslayarak dile getirir. Bu durum çocuğa kaygı olarak yansımaktadır. Çocuk-ergen, anne babasının beklentilerini karşılayıp karşılayamayacağı konuusunda yoğun bir kaygı yaşamaya başlar. Çocuğun/ergenin yaşadığı bu kaygı hali “sınav kaygısı” olarak karşısına çıkmaktadır. Eğer bir öğrenci yeterli bilgiye sahip ve yeterli düzeyde çalışıyor olmasına rağmen bilgilerini sınavda yeterince kullanamıyor, sınav sonuçlarına yükseltemiyorsa, orada sınav kaygısının var olduğu düşünebiliriz.
Sınav kaygısı, “sınav öncesinde öğrenilen bilginin sınav esnasında etkili biçimde kullanılmasına engel olan, başarının düşmesine yol açan yoğun kaygı” olarak tanımlanır. Sınav kaygısı yaşayan birey, sınavın hedeflerine, hayallerine ulaşması için tek yol olduğunu düşünmektedir çünkü sınava öyle bir anlam yüklemesi yapmıştır. Kişinin bu şekilde anlam yüklemsi esasında ebeveynlerinin yarattığı algı ile ilişkilidir. Sınav kaygısı yaşayan bireyler, sınanma durumlarında, sınav esnasında yaşadıkları kaygıyı bedenselleştirirler. Bu yüzden sınav sırasında ve öncesinde; kalp çırpıntısı, terleme, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu, ayrıca uyku düzeninde bozulma, kendini yetersiz-değersiz görme gibi belirtileri şiddetli şekilde yaşarlar.
Sınav Kaygısının Belirtileri Nelerdir?
- Huzursuzluk, endişe, tedirginlik, sıkıntı, başarısızlık korkusu,
- Çalışmaya isteksizlik,
- Mide bulantısı, taşikardi, titreme, ağız kuruluğu, iç sıkıntısı, terleme, uyku düzeninde bozukluklar, karın ağrıları vs. bedensel yakınmalar,
- Dikkat ve konsantrasyonda bozulma, kendine güvende azalma, yetersiz ve değersiz görme sık görülen belirtilerdir.
Sınav Kaygısının Etkileri Nelerdir?
Sınav kaygısı yaşayan bireyler, çok çalışmalarına rağmen; okuduğunu anlamama, dikkatini toplamada zorluk, enerji yoksunluğu, baş ağrısı, sınavın içeriğine değil sınavın kendisine odaklanma gibi davranış ve düşüncelerde istemsiz şekilde bulundukları için yoğun anksiyete hali yaşamaktadırlar. Yaşadıkları kaygı aynı zamanda okuduğunu anlayamama, fiziksel rahatsızlık, dikkat eksikliği gibi sorunlara da neden olmaktadır.
Sınav Kaygısının Nedenleri
- Mükemmeliyetçi kişilik yapısı
- Rekabetçi kişiliğe sahip olma
- Gerçekçi olmayan düşüne biçimlerine sahip olmak
- Ailenin beklentileri
- Sosyal çevre baskısı
Sınav Kaygısıyla Başa Çıkma Yolları Nelerdir?
- Gevşeme ve nefes egzersizlerini uygulamak
- Kaygıyı bastırmak yerine kaygıyı kabullenmek
- Dikkati başka noktalara odaklama
- Anne- baba- çocuk arasındaki iletişim sorunlarını çözme
- Aileler, çocuklarından potansiyellerine ve yetemneklerine göre beklentiler oluşturmalıdır
- Aileler, olumlu rol model profilleri çizmelidir.
- Anne baba çocuğunu pozitif dikkate almalıdır( koşulsuz sevdiğini çocuğuna yansıtmalıdır)
Sınav Kaygısında Psikiyatrik Destek Ne Zaman Gereklidir?
- Sınav kaygısı, çoğu zaman başka ruhsal bozuklukları (depresyon, anksiyete bozukluğu, uyku bozukluğu) da tetikleyici nitelikte olabilmektedir.
- Sınav kaygısı bireyin sosyal, okul, özel hayatında işlevselliğe neden olduğu zaman ruh sağlığı uzmanlarından psikiyatrik destek alınması gereklidir.
