Çocuk ve Ergenlerde Sosyal Fobi (Sosyal Bunaltı Bozukluğu)
Hepimiz zaman zaman bazı şeylerden korkarız. Neden korkuyorum? Diye kendimize sorduğumuzda genellikle haklı nedenlerimiz olduğunu düşünürüz. Esasında korkularımızın olması oldukça normal bir durumdur. Korkularımız birer fobi haline dönüşmediği sürece. Fobiler, psikiyatristlerin, psikologların, ruh sağlığı çalışanlarının sıklıkla çalıştığı konular arasındadır. Fobinin bilimsel tanımına göre;
Fobi, ‘bireyin normalde korkulmayacak, zarar verici olmayan bir durum ya da nesneyle karşılaştığında yoğun kaygı, bunaltı hissi yaşaması’şeklinde tanımlanmaktadır. Fobik bunaltı bozuklukları kategorisinin içerisinde farklı fobi çeşitleri (Agorofobi, Özgül Fobi, Sosyal Fobi) vardır. Bazı insanlar, yükseklikten korkarken, bazıları ise hayvanlardan korkar.
Fobi türleri arasında özellikle çocuk ve ergenlerde görülme sıklığı daha yüksek olan Sosyal Fobi, bireylerin gündelik yaşamını, okul hayatını oldukça olumsuz etkileyen, bu alanlarda işlevsellik kaybı yaratan bir fobi türüdür.
Çocuk ve ergen psikiyatristi uzmanlarının karşılaştıkları vakalar arasında Sosyal Fobi, oldukça sık görülen bunaltı bozukluklarından biridir.
Sosyal Fobi; ‘bireyin, toplum içerisinde, sosyal ortamlarda konuşurken, yemek yerken veyahut herhangi bir eylem içerisinde bulunurken kızarma, titreme, terleme ya da kendini küşük düşürmesine neden olacak yanlış şeyler yapma korkusundan dolayı aşıırı yoğun bunaltı yaşaması’ olarak ifade edilebilir.
Çocuk ve Ergenlerde Sosyal Fobi (Sosyal Bunaltı Bozukluğu) Belirtileri
- Sosyal ortamlarda bulunmaktan kaçınma
- Sosyal ortamlarda bulunmak zorunda kaldığında yoğun kaygı, bunaltı yaşama
- Topluluk önünde konuşmak, insanlar içinde yemek yemek, halka açık tuvaletleri kullanmak gibi durumlarla karşılaştığında yaşadığı korku, kaygıyı bedenselleştirmesi(el titremesi, terleme, kızarma)
- Çocuk ve ergenlerde bu tür belirtiler ebeveynler tarafından “çekingenlik” olarak ifade edilmektedir. Sosyal fobi, çekingenlikten öte bir klinik durumdur.
- Sosyal fobisi olan çocuk ve ergenler, okula gitme konusunda istemsiz davranırlar, arkadaş edinme, sosyalleşme, sosyal etkinliklerde bulunma konusunda isteksizdirler. Bu durum, sosyal alanlarda işlevsellik kaybı yaratarak bireyin, okul başarısının düşmesine neden olmaktadır.
- Sosyal bunlatı bozukluğu yaşayan bireyler, bulundukları ortamdaki kişiler tarafından dışlanacaklarına, küçük düşürüleceklerine, alay konusu olacaklarına inandıkları için yoğun kaygı, korku yaşamaktadırlar. Sosyal fobik bireyler, başka insanların onlar hakkında ne düşündükleri ile aşırı şekilde ilgilenmektedirler.
- Sosyal fobisi olan bireylerin esasında korktuğu şey, ‘başkarının önünde küçük düşmek’.
Çocuk ve Ergenlerde Sosyal Fobi (Sosyal Bunaltı Bozukluğu) Görülme Sıklığı
- Sosyal fobinin görülme sıklığı, bu bozukluğu yaşayan bireylerin uzman doktorlara, psikiyatrsilere başvurmaktan kaçındıkları için net olarak bilinememektedir.
- Yapılan çalışmalara göre, Sosyal Fobi, ergenlerde daha çok görülmektedir.
- Sosyal fobisi olan hastalrın % 15- 20’sinde depresyon belirtileri de görülmektedir.
Sosyal Fobinin Tedavisi Var Mıdır?
- Sosyal fobinin tedavisi, bireyin durumu göz önüne alınarak çeşitli tedavi yöntemlerinin birlikte kullanılması ile mümkündür.
- İlaç tedavisi. Çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanlarının önereceği uygun ilaçlar, sosyal fobinin sağaltımında(tedavi) kullanılmaktadır.
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT). İlaç tedavisi tek başına yeterli değildir. Dolayısıyla BDT tekniği sosyal fobinin tedavisinde kullanılan tekniklerden biridir.