Çocuklarda Kendine Zarar Verme Davranışı (Self-İnjury)
Kendine zarar verme davranışı, bireyin biliçli olarak ölme isteğinin olmamasına karşın; gerçekleştirdiği eylemlerle kendi bedeninde doku hasarına neden olması, kendi bedenine, kendi vücuduna zarar vermeye yönelik girişimlerde bulunması olarak tanımlanmaktadır. Kendine zarar verme davranışı, sınırda kişilik bozukluğu, histrionik kişilik bozukluğu, psikotik bozukluklar ve duygu durumu bozuklukları gibi psikiyatrik bozukluklarla birlikte görülmektedir.
Kendine Zarar Verme Davranışı Belirleyici Özellikleri
- Kişinin, vücudunun belirli bölümlerine zarar vermesi
- Zarar verici davranışlarının tekrarlayıcı olması
- Bilinçli olmaması
- Ölümcül olmaması
- Yaşamı tehdit etmemesi
- Kişinin ortama uyamamasının ve tahammülsüzlüğünün yarattığı baskıya karşılık kendini keserek rahatlama durumu
Kendine Zarar Verme Davranışı Tanı Kriterleri
- Kendine zarar vermeden önce gerilim duygusuna sahip olması
- Kendini kesme ya da yakma davranışlarından birisini yineleyen şekilde tekrarlaması
- Fiziksel acıyla beraber rahatlama, zevk alma, hoşuna gitme duygusunu yaşaması
- Utanma duygusu ve sosyal olarak damgalanma korkusu karşısında kendine zarar vermenin izlerini gizlemeye çalışması
Kendine Zarar Verme Davranışı Ne Sıklıkla Görülür?
- Günümüzde 600 kişiden en az birinin kendini tedaviye gereksinim duyacak şekilde yaraladığı bilinmektedir.
- Kendine zarar verme davranışı çoğunlukla ergenlik döneminde başlamaktadır.
- Ergenlik döneminde başlayan kendine zarar verme davranışının zamanla artma, azalma ya da süreğenleşme ile devam ederek çoğu kişide 10-15 yıl sonra sonladığı görülmektedir.
- Kendine zarar verme davranışı daha çok düşük eğitim ile düşük sosyo- ekonomik gelir düzeyine sahip olanlarda ve bekâr insanlarda görülmektedir.
- Kendine zarar verici eylemlerde bulunan kişilerin başka ruhsal bozukluk belirtilerini yaşadığı da bilinmektedir.
Kendine Varar Verme Davranışı Alt Tipleri
- Tipik kendine zarar verme davranışları: Kafa vurmak, kendine vurmak, dudak ısırmak, tırnak yemek, derisini çimdiklemek ya da tırmalamak, kendini ısırmak saçını yolmak gibi davranışlar.
- Psikotik kendine zarar verme davranışları: Göz çıkarmak, organ kesmek.
- Kompulsif kendine zarar verme davranışları: Saç yolmak, deriyi çimdiklemek tırnak yemek.
- Dürtüsel kendine zarar verme davranışları: Kendini kesmek, kendini yakmak kendine vurmak.
Kendine Zarar Verme Davranışının Nedenleri Nelerdir?
- Biyolojik Faktörler
- İstismara uğramış olma ( fiziksel, zihinsel, duygusal ya da cinsel istismar)
- Yoğun kaygı hissi
- Ailesel faktörler
- Alkol ve madde kullanımı
- Suça yüksek eğilim
- Taklit etme
Kendine Zarar Verme Davranışını Engellemek Mümkün Müdür?
- Kendine zarar verme davranışının bütünğüyle ortadan kalkması klinik olarak henüz mümkün değildir. Bu bozukluğa ilişkin yeterli sayıda araştırma yapılmadığı için farklı tedavi tekniklerinin uygulanmasına ilişkin birtakım soru işaretleri söz konusudur.
- Kendine zarar verme davranışını semptom olarak kabul edip bu belirtileri gündem maddesi haline getirerek uygun tedavi teknikleriyle belirtileri azaltma yoluna gidilebilir.
- Spesifik olarak kendine zara verme davranışını ortadan kaldıracak tedavi tekniklerinin geliştirilmesi çok önem taşımaktadır.
