Dışa Atım Bozuklukları: Enürezis ve Enkoprezis
Çocukluk çağında görülen sık görülen ruhsal bozukluklar arasında dışa atım bozuklukları ciddi bir yer işgal etmektedir. Çocuğun, tuvalet problemi fark edildiğinde çocuk, öncelikle doktor muayenesinden geçerek sorunun fizyolojik olup olmadığı konusunda karara varılmalıdır. Fizyolojik problemin olmadığı kesinleştiğinde ise; sorunun psikolojik kökenli olduğu kabul edilip psikiyatri servislerine başvurulmalıdır. Doğru teknik ve tedavi ile dışa atım bozukluklarının tedavisi mümkündür.
- Enürezis (İdrar Kaçırma); çocuğun gelişmsel olarak idrarını tutabilecebilecek biyolojik olgunluğa (5 yaş) gelmesine rağmen, yineleyen bir şekilde üç ay boyunca haftada en az iki kez idrar kaçırması olarak adlandırılan bozukluktur.
- Bu bozukluk. Çocuğun okul ve sosyal yaşamında işlevsellik kaybı yaşamasına neden olmaktadır.
- İdrar kaçırma durumu en çok okulda öğleden sonraları görülmektedir. Bu durum bazen çocuğun, sosyal anksiyeteye bağlı tuvalet kullanamamasından ya da çocuğun oyuna dalmasından kaynaklanabilmektedir.
Enürezis’in Görülme Nedenleri
- Ailesel yatkınlık
- Fizyolojik nedenler
- Psikososyal nedenler
- Gecikmiş, esnek ya da katı tuvalet eğitimi
Enürezis Alt Tipleri
- Noktürnal; En sık görülen enürezis alt tipidir. İdrar kaçırma durumu sadece gece uykusu esnasında gerçekleşir.
- Diürnal; Çocuğun, uyanık olduğu zamanlarda idrar kaçırmasıdır.
- Birleşik (Mix); İdrar kaçırma durumu hem gece uykusu esanasında hem de uyanık olunan zamanlarda gerçekleşmektedir.
Ne Sıklıkla Görülür?
- Beş yaşındaki erkek çocukların yaklaşık % 5’ inde görülebilmektedir.
- Beş yaşındaki kız çocukların yaklaşık % 3’ inde görülebilmektedir.
- Diürnal alt tipi, kız çocuklarında daha çok görülmektedir.
Enürezis’in Tedavisi Var Mıdır?
- Fizyolojik sorun olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Çocuğa uygun tuvalet eğitimi verilmelidir.
- Aileye, çocuğun tuvalet eğitimini doğru tamamlaması için danışmanlık hizmetini içeren tedavi palnı uygulanabilir.
Enkoprezis (Dışkı Kaçırma)
- Çocuğun gelişimsel olarak dışkısını tutabilecek yaşa gelmesine, sfinkter yapının kontrolünün kazanılmasına rağmen, istemli ya da istemsiz şekilde uygun olmayan yerlere yineleyen şekilde tuvaletini yapması ile ilgili bir bozukluktur.
- Çocuğun, enkoprezis tanısı alması için dört yaş ve üzerinde olması gerekir.
- Çocuğun, enkoprezis tanısı alması için üç ay süreyle haftada iki kez belirtileri göstermesi gerekmektedir.
- Enkoprezis, durumunu yaaşayan çocuklar, utangaç bir karaktere bürünmektedirler.
- Bu çocuklar, sosyal ortamlardan kaçınma davranışı gösterir.
- Enkoprezis görülen çocukların çoğunda enüreziste görülebilmektedir.
- Bu bozukluk, çocuğun özgüveninin azalmasına neden olmakla birlikte; çocuğun arkadaşları tarafından dışlanmasına da sebep olmaktadır.
Enkoprezis (Dışkı Kaçırma) Görülmesinin Nedenleri
- Fizyolojik faktörler
- Çocukta hiperaktivite ve depresyon gibi ruhsal bozukluk belirtilerinin bulunması
- Tuvalet eğitiminin verilmemesi, yanlış verilmesi, çok katı ya da çok esnek verilmesi
- Ebeveynlerden kaynaklanan durumlar ( baskıcı baba, nevrotik anne tutumları)
- Çocukta, bilişsel, duygusal ve davranışsal sorunların bulunma olasılığı
- Çocuğun, tuvalete gitme ile ilgili mantık dışı korku ve fantezilerinin olması
- Sorunlu aile yapısı
- Çocuğun stres yaşamasına neden olabilecek yaşam olaylarına maruz kalması
- Bu bozukluğu yaşayan çocuklar, inatçı kişilik özellikleri gösterir.
Enkoprezis (Dışkı Kaçırma) Ne Sıklıkta Görülür?
- Beş yaş çocuklarının yaklaşık % 5 ‘inde Enkoprezis görülmektedir.
- Erkek çocuklarında daha çok yaygındır.
Enkopreziste Tedavi Var Mıdır?
- Davranış tedavisi ile anne- çocuk, baba- çocuk arasındaki tuvalet eğitimine ilişkin inatlaşma konusu gündem haline getirilerek tedavi planı uygulanabilir.
- Fizyolojik yapı da sorun olması halinde buna ilişkin farmakolojik (ilaç) tedavi uygulanabilir.
- Çocuğun sosyal ortamlardan kaçınma, özgüven eksikliği problemlerine çözüm getirmeye dayalı tedavi planı uygulanabilir.
