Otizm Yelpazesi Bozukluğu Nedir?
Otizm Yelpazesi Bozukluğu, erken çocukluk döneminde başlayan ve hayat boyu devam eden sosyal iletişim ve etkileşimde belirgin eksiklikler, tekrarlayan davranış biçimleri, sınırlı ilgi alanları ve eylemlerle kendini gösteren nörogelişimsel bir bozukluktur.
Otizm Yelpazesi Bozukluğunun Sıklığı ve Yaygınlığı
- Son yıllarda konuyla ilgili yapılan araştırma sonuçlarına göre; otizm yelpazesi bozukluğunun görülme sıklığında belirgin artışlar söz konusudur.
- Türkiye’de ve dünyada yapılan çalışmalara göre; Otizim Yelpazesi Bozukluğunun erkek çocuklarında görülme olasılığı kız çocuklarına oranla 4-5 kat daha yüksektir.
Otizm Yelpazesi Bozukluğunun Yaygınlığındaki Artışın Nedenleri
- Sosyal Etkiler
- Anne-baba olma yaşının artması
- Kalıtım
- Nörobiyolojik faktörler
- Çevre kirliliği
- Ailesel, çevresel ve sosyal etkenler
Otizm Yelpazesi Bozukluğunda Belirti ve Bulgular
- Belirtiler sıklıkla 12- 24 aylarında başlamaktadır.
- Anne babalar çoğu zaman çocuklarını “konuşamama” ya da “ konuşmada gerilik” sorunlarından dolayı uzmanlara götürmektedirler.
- Erken bebeklik döneminden itibaren göz teması kurmadığı, kucağa alınmak, rahatlatılmak, sakinleştirilmek gibi isteklerinin olmadığı, taklit yapmadığı, adıyla seslenildiği zaman tepki vermediği gibi davranışlar görülmektedir.
- Çocuğun hep aynı tarzda oyunlar oynaması
- Dönen cisimlere alışılmadık şekilde ilgi gösterirler (çamaşır makinesini saatlerce izleyebilir)
- Yaşıtlarıyla ilgilenmez, onlarla iletişim kurmamaktadır.
- Konuşan otizmli çocuklarda; konuşma tekdüzedir, konuşmada vurgulama yoktur, çok yüksek sesle ya da fısıldayarak konuşurlar.
- Duygularını anlamak oldukça zordur, yüz ifadeli donuk, jest ve mimklerden yoksundur.
- Otizmi olan çocuklarda; basmakalıp davranışlar, alışılmışın dışında ilgiler, takıntılar ve nesnelerle tekrarlayıcı şekilde gerçekleşen uğraşları söz konudur.
- Beden hareketlerinde dikkat çeken durumlar, parmak ucunda yürüme, beden duruşunda çelimsiz ve güçsüzlük söz konusudur.
Otizm Yelpazesi Bozukluğunda Tedavi (Sağaltım)
- Otizm Yelpazesi Bozukluğunda erken tanı ve tedavi çok önemlidir.
- Otizmin tedavisi çok boyutlu olmalıdır. Bozukluğun tedavisinde; çocuğun yaşı, bozukluğun şiddeti, psikososyal çevre oldukça önemlidir.
- Bozukluğun tedavisinde öncelikli amaç; çocuğun bağımsız yaşam becerilerini geliştirmek, sosyal becerilerini ve iletişimini iyileştirmekdir.
- “Davranışçı yaklaşım” tekniği bozukluğun tedavisinde sıklıkla kullanılan bir yöntemdir.
- Oyizmi olan bir çocukla çalışırken; çocuk-ergen psikiyatristleri bir yandan “aile” ile de çalışmaktadır. Ailenin bozukla nasıl baş edebileceği konusunda uzman desteği almak oldukça önemlidir.
- Çocuğun tedavi planı planlanırken; günlük programının düzenlenmesi, imkânlar dahlinde sosyal iletşim becerilerini iyileştirmek adına sosyal ortmlara dâhil edilmelidir.
- “Özel eğitim” otizmin tedavisinde en çok kullanılan ve olmazsa olmaz bir tedavi yöntemidir.