Tik Bozuklukları
Tikler, kas kasılması sonucunda oluşan tekrarlayıcı, ani, hızlı ve ritmik olmayan motor hareketlerdir. Tikler, çok kısa sürmektedir. Bir saniyeden fazla süren tiklere çok az rastlanılmaktadır. Tik bozuklukları, daha çok nörobiyolojik temele dayanan nöropsikiyatrik bozukluklardan biridir. Tikleri, çocukluk çağında görülen bazı davranış bozukluklarından ayıran birtakım özellikler vardır. Bu ayırt edici özellikler;
- Alevlenme ve sönmelerle gidişi
- Hareketlerin özelliklerinin zamanla değişim göstermesii
- Geçici olarak baskılanabilmeleri
- Tipik olarak duygusal fenomenlerle ilişkili olmaları
Tik Bozuklukları Çeşitleri Nelerdir?
- Tourette Bozukluğu
- Süreğen Motor ya da Ses Tik Bozukluğu
- Durumsal Tik Bozukluğu
- Tanımlanabilen Diğer Tik Bozukluğu
- Tanımlanamayan Tik Bozukluğu
Tik Bozuklukları Ne Sıklıkla Görülür?
- Çocuklarda erişkinlere oranla 5 – 12 kat daha fazla rastlanılmaktadır.
- 7- 11 yaş aralığındaki çocuklarda görülme sıklığı % 5 civarındadır.
- Erkeklerde görülme sıklığı kızlara oranla daha fazladır.
- Geçici tikler, en çok 3- 10 yaş arası erkek çocuklarında görülür.
Tik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
- Tikler, çoğunlukla yüz, kol, göz, baş ve ellerde görülmektedir.
- Tekrarlayıcı burun çekme ve boğaz temizleme gibi ses tikleri 3 yaş gibi erken bir dönemde başlayabilmektedir.
- Çoğu tik bozukluğu tanısı almış birey, tik öncesi yaşanan duyusal belirtilerden oldukça rahatsızdırlar ve bundan yakınmaktadırlar.
- İşitsel ve görsel uyaralar kişide ona özgü tikleri tetikleyerek aktive edebilmektedir.
- Tik bozukluklarıyla birlikte OKB, DEHB gibi başka psikiyatrik bozukluklar da görülebilmektedir.
- Tik bozukluklarına, nörolojik, duygusal ve davranışsal sorunlarda eşlik etmektedir.
- Tik bozuklukları çoğu zaman geç erişkinlik ve yetişkinlik döneminde düzelme eğilimi gösterir.
Tik Bozukluğunun Oluş Nedenleri?
- Tik bozuklarına yol açan genetik, psikolojik, nörobiyolojik etmenler vardır.
- Enfeksiyon ve bağışıklık etkenleri
- Dopamin fazlalığı
- Serotoninin etkisi
- Doğum, doğum öncesi ve doğum sonrası yaşanan risk faktörleri
- Hamilelikte anne adayının sigara kullanımı
- Bebeğin düşük kiloda doğması
- Beyin hasarına bağlı dopaminerjik sistemde meydana gelen değişiklikler
Tik Bozukluklarında Nasıl Bir Tedavi Planı Uygulanmalıdır?
- Tik bozukluklarında tedavi tekniği olarak öncelikle, eğitim ve destekleyici yaklaşımlar kullanılmalıdır.
- Eğitim ve destekleyici yaklaşımlar yeterli olmadığında farmakolojik (ilaç) tedavi kullanılmalıdır.
- Bilişsel davranışçı Terapi (BDT) kullanılması tiklerin azalmasında işe yaramaktadır.
